İslam dünyasında bayramlar hem dini açıdan hem de toplum açısından büyük öneme sahiptir. Bir ay süren oruç ve ibadet dönemi ile hem fiziksel hem de ruhsal olarak arınırız. On bir ayın sultanı Ramazan ayı ile sabrı ve fedakârlığı öğrenirken bu ayın sonuna doğru içimizi bir sevinç ve huzur kaplar.
Bayram her yıl Ramazan ayının sonunda tüm İslam âleminde büyük bir coşkuyla karşılanmaktadır. Ramazan Bayramı her yıl aynı coşku ve mutlulukla kutlanırken birliğin, beraberliğin ve dayanışmanın da temelleri sağlam bir şekilde atılır. Çünkü Ramazan Bayramı sadece bireysel bir kutlama değil aynı zamanda toplumsal dayanışma, birlik ve hoşgörü zamanıdır.
Ramazan Bayramı dini bir bayram olmanın ötesinde olan oldukça mübarek bir gündür. Çünkü bayram herkese insan olmanın gerekliliğini hatırlatır. Yardımlaşmanın, dayanışmanın, birlik ve beraberliğin öneminin bir kez daha anlaşıldığı bugün herkeste farklı bir duygu uyandırır. Bayramda ihtiyacı olanlara yapılan filtreler, bağışlar veya dağıtılan yiyecekler yardıma ihtiyacı olan kişilerin yüzünü güldürecektir. Yapılan bu yardımlar ve destekler ile toplumun birlikteliği pekişerek dayanışma ruhu güçlenecektir. Herkesin birbirine yardım ettiği, aile bağlarının güçlendiği ve kalplerin bir masada toplandığı bugün de toplum olarak daha mutlu ve huzurlu bir zaman geçiririz. Çocuk veya yetişkin fark etmeksizin herkes Ramazan Bayramının gelmesini büyük bir heyecan içerisinde bekler.
Bayramın Manevi Anlamı
İslam dünyasında “Şeker Bayramı” olarak da bilinen Ramazan Bayramı manevi huzurun ve dayanışmanın zirveye ulaştığı özel bir bayramdır. Bir ay süren Ramazan orucunun ardından sevinçle ve huzurla kutlanan bayram aynı zamanda bir şükürdür. Ramazan ayı oruç tutmanın yanı sıra sabır, hoşgörü ve ibadetle geçer. Ramazan ayının bitişiyle gelen bugün de küsler barışır, aileler ve dostlar bir araya gelir, büyükler ziyaret edilir, çocuklara hediyeler verilir ve ihtiyaç sahiplerine yardım edilir.
Ramazan Bayramının Toplumsal Yönü
Ramazan Bayramı ülkemizde sadece bireysel olarak kutlanan bir gün değildir. Toplumun her kesiminden insanlar birbirlerine ellerini uzatarak yardımlaşma sağlar. Bayramda verilen fitre ve zekat, bir parça ekmek, bir tabak yemek veya küçük bayramlaşma gülümsemesi insanları birbirine bağlayarak toplumsal bağları güçlendirir.
Ramazan Bayramında verilen fitre ve zekât oldukça önemlidir. Fitre ve zekat yardıma muhtaç kişilerin de bayram sevinci yaşamasını sağlayarak toplumsal dayanışmayı arttırır. Fitre Ramazan ayında oruç tutan her Müslümanın ihtiyaç sahibi kişilere verdiği sadakadır. Ramazan ayı tamamlandıktan sonra belirlenen fitre tutarı ihtiyaç sahibi insanlara verilir. Fitrenin Ramazan Bayramının sabah namazından önce verilmesi en uygun zamandır. Çünkü bayramdan önce verilen fitre ile yardıma muhtaç kişiler ihtiyaçlarını karşılayarak bayramı daha sevinçli bir şekilde karşılayacaklardır. Fitre kişinin kendisi ve bakmakla yükümlü oldukları aile üyeleri adına verilir. Zekat ise belirli miktar malı olan kişilerin her yıl düzenli olarak ihtiyaç sahiplerine verdikleri mali bir ibadettir. Zekat fakirlere, yetimlere veya borçlulara ya da diğer ihtiyaç sahiplerine verilir. Zekatın belirli bir zamanı yoktur fakat Ramazan ayında verilmesi yaygın bir tercihtir. Çünkü Ramazan ayı hayır işlerinin arttırılarak sevap kazanılması açısından özel bir aydır. Her iki durumda da ihtiyaç sahibi insanlara yardım eli uzatılır.
Maddi durumu olmayan ve bayram gününü buruk bir sevinçle geçirecek olan kişilere yardım edilerek onların mutlu olması sağlanır. Bayram toplumsal bağların güçlendiği ve yardımlaşmanın arttığı bir aydır. Bayramda insanlar farklılıklarını bir kenarda bırakarak hoşgörü ile birbirine yaklaşır. Bayramda önyargılar arkada bırakılır ve herkes birbirine kucak acar. Herkesin birbiriyle bayramlaştığı, kırgınlıkların ortadan kalktığı ve uzakta olan her kalbin bir sofrada birleştiği bu özel günün gelişi büyük bir heyecanla beklenir.
Bayramın Çocuklar Üzerindeki Neşesi ve Mutluluğu
Bayram özellikle çocuklar içinde özel ve heyecanlı bir gündür. Çocuklar bayramı tüm sene boyunca büyük bir sabırsızlıkla bekler. Bayram çocuklar için maddi ve manevi açıdan son derece değerli bir deneyim sunar. Bayramın çocuklar üzerindeki etkilerinden en önemlisi aile bağlarının pekişmesidir. Bayramda tüm aile birlikte vakit geçirir ve diğer aile üyeleri ziyaret edilir. Sevgi ve huzurlu bir atmosferde vakit geçiren çocuklar aile içerisindeki samimiyetin ve ilişkinin önemi anlar.
Bayramda çocuklara her zaman yeni kıyafetler alınır. Severek aldığı kıyafetleri başucuna koyan çocuklar bayram sabahını heyecanla beklerler. Bayram sabahı büyük bir sevinçle uyanan çocuklar bayramlık kıyafetlerini giyerek aile üyeleriyle bayramlaşırlar. Daha sonra sıra çocukların en sevdiği ana gelinir. Bayram harçlığı, hediyeleşme ve şeker verilmesi… Bayram harçlığı özellikle büyükler tarafından çocuklara ve gençlere verilen para hediyesidir. Bu harçlık ile çocuklar ve gençler mutlu edilir. Geleneksel bir bayram etkinliği olan bayram harçlığı çocukların en sevdiği bayram eğlencesidir. Çocukların bayramda yaptığı diğer bir etkinlik ise şeker toplamadır. Eskiye göre şeker toplama geleneği günümüzde daha az yapılsa da hala çocukların sevdiği bir bayram aktivitesidir. Çocuklar mahallelerindeki, köyündeki veya sokaklarındaki akrabalarını, komşularını ve yakınlarını ziyaret ederler. Ziyaret ettikleri evlerdeki büyüklerle bayramlaşırlar ve büyüklerde çocuklara şeker ikram eder. Tüm gün devam eden bu şeker toplama etkinliği kalabalık gruplar halinde yapılarak daha da eğlenceli bir hale getirilir. Günün sonunda toplanan şekerler büyük bir keyifle paylaşılarak bayramın tadını çıkarılır. Bayram çocukların neşesini arttırırken onlara aynı zamanda paylaşma ve saygı gibi değerleri de öğretir. Ramazan Bayramının tadını çocukların çıkardığını söylemek yanlış olmaz değil mi?
Ramazan Bayramı Gelenekleri
Ramazan Bayramı gelenekleri her kültürde farklı şekillerde gerçekleştirilir. Ancak tüm İslam aleminde ortak olan geleneklerde vardır. Bayram namazı kılmak, mezar ziyaretleri gerçekleştirmek, bayram sofraları, bayramlık kıyafetler, aile büyüklerini ziyaret etmek ve tatlı ikramları bayram geleneklerindendir. Bu gelenekler ile bayramda hem aile bağları hem de toplumsal bağlar gelişir ve güçlenir. Bayram gelenekleri bayramın olmazsa olmazlarındandır ve hala büyük bir heyecanla yapılmaktadır. Bayram gelenekleri şu an veya gelecekte de aynı heyecan ve coşkuyla yapılmaya devam edecektir.
