Kültürel miras geçmişten gelip günümüze kadar varlığını sürdüren ilmi ve sanatsal eserler, objeler veya tarihi yapıların bütünü olarak tanımlanır. Nesilden nesile aktarılan kültürel miras bir toplumun kimliği açısından oldukça önemlidir. Kültürel mirasın korunması geleneklerin, yapıların veya mekanların gelecek kuşaklara aktarılma ve koruma süreçlerini ifade eder. Ülkemiz kültürel miras açısından oldukça zengindir.
Tarih boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapan ülkemizde farklı kültürel miraslar bulunmaktadır. Kültürel mirasların korunması, geleceğe aktarılması ve modern toplumların ihtiyaçlarıyla uyumlu hale getirilmesi oldukça zorlu bir süreçtir. Bu sürecin ciddi bir çaba ve dikkat içerisinde yürütülmesi gerekir.
Türkiye’nin Kültürel Mirası
Ülkemiz hem tarihi yapıları hem de doğasıyla kültürel zenginlik açısından önemli bir noktada bulunur. Roma, Bizans, Antik Yunan ve Osmanlı gibi büyük medeniyetlerin izleri ülkemizde hala varlığını devam ettiriyor. Ülkemizde bulunan kültürel miraslar ülkemiz sınırlarını aşarak tüm dünya tarafından bilinmektedir. Göbeklitepe, Topkapı Sarayı, Ayasofya ve Efes Antik Kenti gibi yerler her sene yerli ve yabancı turistleri ağırlamaya devam ediyor. Ülkemizin her bir köşesinde farklı kültürel miraslar bulunmaktadır. Bu miraslar her sene sayısız misafir tarafından ziyaret ediliyor. Ülkemizde bulunan bazı kültürel miraslarda Unesco Dünya Miras Listesinde yer alır. Çünkü bu miraslar sadece ülkemiz için değil insanlık içinde değerlidir ve korunması gerekir.
Ülkemiz Kültürel Miras Önemi
Kültürel miras ülkemizin geçmişini ve kimliğini anlamamıza yardımcı olan önemli unsurlardandır. Bu miraslar o dönemdeki yaşayan insanların hakkında bilgi verir. İnsanların geleneklerini, günlük yaşamlarını, inançlarını ve sanatlarını yansıtır. Kültürel mirasın diğer bir önemi de halkların kimliğini oluşturmasıdır. Toplumlar miraslarına sahip çıkarak geçmişlerini tanıyarak bağlarını güçlendirirler. İnsanları bir arada tutan bu değer kültürel çeşitliliği de ışık tutar. Kültürel mirasın turizme de katkısı oldukça fazladır. Turistlerin bu tarz yerleri ziyaret etmesi yerel ekonomiye katkı sağlar. Sürdürülebilir turizmin sağlanması açısından kültürel mirasın korunması gerekir. Bu konuda birey veya devlet fark etmeksizin herkes bilinçli bir şekilde hareket etmeli ve yapılması gerekenler profesyonel bir şekilde yapılmalıdır.
Kültürel Mirasın Karşılaştığı Sorun ve Tehditler
Ülkemiz kültürel mirası maalesef ki bazı sorun ve tehditler yaşamaktadır. Bu tehditlere karşı önlem alınmazsa bu durum kültürel mirasın kaybolmasına yol açacaktır. Bilinçsiz yapılan inşaat faaliyetleri, çarpık kentleşme, doğal afetler, iklim değişikliği ve bilinçsiz hareket edilmesi kültürel mirasın karşılaştığı tehditlerden bazılarıdır. İnşaat faaliyetleri kültürel mirasa ciddi zararlar vermektedir. Özellikle bilinçsiz yapılan inşaat faaliyetleri ile tarihi alanlar ve yapılar tahrip edilmekte ve yok olmaktadır. Yanlış yapılan restorasyonlar kültürel yapıların şeklini değiştirerek kültürel mirasın kaybolmasına neden olabilir. Doğal afetler ve iklim değişikliğinin de yaşanması kültürel mirasa ciddi derecede zarar verir. Örneğin su seviyelerin yükselmesi kültürel yapıların su altında kalmasına sebep olabilir. Deprem kültürel yapıları yıkabilir ve yaşanılan bir iklim değişikliği kültürel mirası ciddi derecede yıpratabilir. Kültürel mirası koruma konusunda bilinçsiz hareket edilmesi de yaşanılan tehditlerden birisidir. Kültürel mirasın öneminin tam kavranılmaması yüzünden insanlar bilinçsiz bir şekilde hareket edebilirler. Toplumsal farkındalıklarda eksikliklerin olması kültürel mirasın korunması konusunda kayıplar yaşanmasına sebep olacaktır. Bu yüzden kültürel mirasın karşılaştığı tehditlere karşı önlem almak aslında oldukça kolaydır. Toplumun kültürel miras ve koruma konusunda bilinçlenmesi için gereken tüm adımlar atılmalıdır.
Kültürel Mirasın Korunması için Ne Gibi Önlemler Alınabilir?
· Farkındalığı Arttırma: Kültürel mirasın korunması için yapılacak ilk adım farkındalığı arttırmak olacaktır. İnsanlar kültürel miras hakkında ne kadar bilgi sahibi olursa sorumlulukları da o kadar artacaktır. Bu yüzden özellikle okullarda kültürel miras ve koruma hakkında eğitimler verilmelidir. Bilinçli bir toplum yaşadığı bölgede bulunan kültürel mirasa daha sahiplenici bir şekilde yaklaşacaktır. Kültürel mirasın korunması konusunda reklam çalışmaları yapılmalı ve özellikle sosyal medya uygulamaları bu konuda kullanılmalıdır. Reklam çalışmalarında veya farkındalık projelerinde halkın sevdiği ünlü kişilerle çalışılmalı ve kültürel miras ve koruma konusunda profesyonel adımlar atılmalıdır.
· Restorasyon Çalışmalarının Profesyonel Bir Şekilde Yapılması: Restorasyon çalışmalarının profesyonel bir şekilde yapılması tarihi yapıların özgünlüğünün ve değerinin korunması açısından çok önemlidir. Restorasyon çalışmalarında mutlaka alanında uzman kişiler yer almalıdır. Restorasyon ile tarihi yapılar restore edilirken orijinal yapı bozulmadan uzun yıllar korunması sağlanır.
· Uluslararası Kuruluşlar: Özellikle UNESCO gibi kuruluşların Kültürel Miras Listesi bulunur ve bu listelerde yer alan yapılar dünya genelinde korunmaya çalışılır. Bu kuruluşlarla ortak politikalar geliştirilerek kültürel mirasın korunması amaçlanmalıdır.
· Yasaların Yapılması: Kültürel mirasın korunması konusunda yasalar ve düzenlemeler yapılmalıdır. Bakanlıklar, kurum veya kuruluşlar koruma projeleri yaparak yerel halkla birlikte çalışmalıdır. Kültürel miraslara zarar verilmesi durumunda daha caydırıcı cezalar verilmelidir.
· Dijital Arşivleme: Dijital arşivleme de kültürel mirasın korunmasında önemli bir yere sahiptir. Kültürel miras teknoloji sayesinde dijital ortamda da korunabilir ve saklanabilir. Fotoğraf, video veya 3D modelleme gibi yöntemlerle kültürel miras saklanabilir ve gelecek nesil için saklanabilir.
· Sürdürülebilir Turizm Uygulamalarının Yapılması: Turizmin kültürel mirasa zarar vermemesi adına sürdürülebilir turizm uygulamalarının yapılması gerekir. Yerli ve yabancı turistlerin tarihi alanlara ve yapılara zarar vermemesi için gerekli düzenlemeler yapılmalı ve özellikle o kültürel mirasların bulunduğu bölgede yaşayan halk bilinçlendirilmelidir. Onları teşvik eden çalışmalar yapılmalıdır.
Kültürel Mirası Korumak Ülkemizde Yaşayan Her Bireyin Görevlerinden Birisi
Kültürel mirası korumak geleceği de korumak demektir. Hem geçmişe hem de geleceğe saygı göstermek adına kültürel mirası korumayı hepimiz görev saymalıyız. Kültürel mirasa karşı saygı göstermeli ve bu konuda hem kendimizi hem de çevremizi bilinçlendirmeliyiz. Kültürel mirası korumak sadece devlet veya kurumlara bağlı olan bir durum değildir. Toplumumuzda yaşayan her birey bu sorumluluğu almalı ve bilinçli bir şekilde hareket etmelidir. Gelecek nesillere daha güçlü bir kimlik bırakmak adına hepimiz üzerimize düşeni yapmaya özen göstermeliyiz. Bu konuda gerekirse uzman kişilerden veya kurum ve kuruluşlardan yardım alınmalı ve el ele vererek daha güçlü bir gelecek için toplum olarak adım atılmalıdır.
