Ekonomik yaptırımların enerji altyapısını zayıflattığı İran’da, özellikle kış aylarında artan talebi karşılamak mümkün olmuyor. Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, halka kombilerini 2 derece daha düşük seviyede kullanmaları çağrısında bulunurken, Enerji Bakanı Abbas Aliabadi ise elektrik santrallerine daha fazla gaz sağlanabilmesi için yakıt tüketiminin azaltılması gerektiğini vurguladı.
Enerji sorununun etkileri, İran’ın birçok bölgesinde ciddi şekilde hissedilmeye başlandı. Erdebil, Tahran, Batı Azerbaycan, Simnan, Gülistan, Kuzey ve Rezevi Horasan, Mazenderan, Zencan, Kürdistan ve Kirmanşah gibi illerde enerji kesintileri nedeniyle günlük yaşam büyük ölçüde aksadı.
Bu bölgelerde okullar tatil edilirken, sanayi faaliyetleri de durdurulmak zorunda kaldı. Enerji kesintilerinin eğitim ve üretim üzerindeki etkileri, bölgedeki halkı ve işletmeleri olumsuz yönde etkilemeye devam ediyor. Yetkililer, sorunun çözülmesi için acil önlemler alınması gerektiğini vurguluyor.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhammed Cafer Kaimpenah, günlük doğalgaz ihtiyacının 945 milyon metreküp olduğunu, ancak yalnızca 840 milyon metreküp üretilebildiğini açıkladı. Tejaratnews’a göre, elektrik ihtiyacının büyük kısmı doğalgazla çalışan termik santrallerden sağlanırken, enerji açığı 15 bin megavata ulaşıyor.
İran elektriğinin %94’ünü fosil yakıtlardan üretiyor. Rüzgâr ve güneş enerjisinin toplam enerji üretimindeki payı ise yalnızca %0,6 seviyesinde. Bu oran, dünya genelindeki %13’lük yenilenebilir enerji ortalamasının oldukça gerisinde kalıyor.
Enerji sektöründe yaşanan temel sorunlar, sektördeki verimliliği olumsuz etkiliyor. Eski üretim altyapıları ve teknolojik yetersizlikler, enerji üretiminde verimliliğin düşmesine neden olurken, enerji iletimindeki yüksek kayıplar da bu durumu pekiştiriyor. Bu sorunlar, kaynakların etkin kullanımını engelleyerek sektördeki rekabet gücünü zayıflatıyor.
Ayrıca, yenilenebilir enerji yatırımlarının mali zorluklar nedeniyle sınırlı kalması, çevre dostu enerji üretiminin önündeki engellerden biri olarak dikkat çekiyor. Sektördeki bu sorunlar, sürdürülebilir enerji hedeflerinin gerçekleşmesini zorlaştırıyor ve acil çözümler gerektiriyor.
Enerji krizinin sanayi üretimine yıllık 5-8 milyar dolar zarar verdiği tahmin ediliyor.
İran, yenilenebilir enerji kapasitesini 2030’a kadar 2 bin 500 megavata çıkarmayı planlıyor. Ancak, yaptırımlar nedeniyle yabancı yatırımların eksikliği ve teknolojik gelişmelerin yavaşlığı bu hedefe ulaşmayı zorlaştırıyor.
ABD Enerji Enformasyon İdaresi’ne (EIA) göre İran, dünyada 34 trilyon metreküplük rezervle en fazla doğalgaz rezervine sahip ikinci ülke. Ancak, bu zenginlik altyapı yetersizlikleri nedeniyle ülke halkına ve ekonomisine yeterince fayda sağlayamıyor.
