Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Bloomberg'e verdiği röportajda, Irak-Türkiye petrol boru hattının maliyetler konusundaki anlaşmazlıklar nedeniyle kapalı kalmaya devam ettiğini belirtti. Sudani, Bağdat yönetiminin, ülkenin kuzeyindeki uluslararası petrol şirketlerinin üretim maliyetleri konusunda anlaşmazlık yaşadığını vurguladı. Federal hükümetin bütçesi, petrol üretimi sırasında her varil için 8 dolar ödeme öngörürken, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) ise bu şirketlere 26 dolar ödeme yaptığını açıkladı. Bu farklılık, boru hattının tekrar faaliyete geçmesini geciktiren başlıca neden olarak öne çıkıyor.
Irak-Türkiye petrol boru hattının kapanması, günlük yaklaşık yarım milyon varil petrol ihracatının durmasına ve milyarlarca dolarlık gelir kaybına neden oldu. Irak, acil finansal ihtiyaçları karşılamak için petrol üretimini artırma eğiliminde olsa da, bu durum OPEC+ üretim limitleriyle uyumsuzluk yaratıyor. Üretim limitlerinin aşılması ise OPEC+ içindeki en büyük petrol üreticisi Suudi Arabistan ile Irak arasında anlaşmazlıklara neden oluyor. Başbakan Sudani, OPEC kararlarına uyacaklarını ve kullanıcı ile üreticilerin çıkarlarını dengelemeye kararlı olduklarını belirtti.
Kerkük-Ceyhan petrol boru hattı üzerinden petrol sevkiyatı, 2014 yılında Ankara-Erbil arasında imzalanan petrol ihraç anlaşmasının Bağdat'ın haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle Uluslararası Tahkim Mahkemesi tarafından Türkiye'ye tazminat cezası verilmesinin ardından Mart 2023'te durdurulmuştu. Türkiye, Ekim ayında hattın yeniden faaliyete hazır olduğunu belirtse de, şirketlerin maliyetler için ödeme talepleri ve hukuki sorunlar süreci tıkadı. Uluslararası petrol firmaları, Eylül 2022 ile Mart 2023 arasındaki üretim için 1 milyar dolarlık geçmiş borçlarını talep etmeye devam ediyor.
İhracatın durdurulması, uluslararası şirketleri yerel ölçekte üretim yapmaya zorladı ve bu da OPEC üretim kotalarına uyumu zorlaştırdı. Irak'ın geçen ay günlük üretimi 4,32 milyon varile çıkararak 4 milyon varil olan üretim limitini aştığı bildirildi. Üretim limitlerinin Aralık ayından itibaren kademeli olarak artırılması planlanıyor.
Irak Başbakanı Sudani, ülkenin petrol ve doğalgaz zenginliklerinin yıllarca süren savaşlar nedeniyle yeterince verimli kullanılamadığını, ancak enerji devleriyle yapılan anlaşmalarla uzun vadede üretimi artırmayı hedeflediklerini söyledi. Ağustos ayında BP ile yapılan bir anlaşma, Kerkük'teki üretimi artırma planlarının bir parçası olarak öne çıkıyor. Ayrıca, Irak’ın yakıt ithalatını azaltmak amacıyla hasarlı rafinerilerin onarılması ve geliştirilmesi çalışmalarına hız verildiği belirtildi.
Sudani, petrol gelirlerinin yüzde 40'ını petrol dışı sektörleri canlandırmak için yatırım olarak kullanmayı planladıklarını da sözlerine ekledi. Irak’ın güneyinden Türkiye'ye ve oradan Avrupa'ya uzanacak bir ticaret koridorunun ülke için büyük bir fırsat olduğunu vurguladı ve bu projeyi bir "rüya" olarak nitelendirdi.
